Jaki ptak kojarzy się Wam jako najbardziej „polski”? Bo nam bocian biały. Każdej wiosny wypatrujemy, czy bociany już przyleciały. Czekamy, żeby usłyszeć ich klekot i wróżymy z ich aktywności swoją przyszłość. Wiadomo, że to super istotne czy bociana widzimy po raz pierwszy w danym roku siedzącego w gnieździe, żerującego po łąkach czy latającego po niebie. Te ptaki to dla nas symbol ciepłych miesięcy. Spotkacie je właściwie na każdej polskiej wsi, ale jest jedno bardzo specjalne miejsce na ich bliższe poznanie.
Słyszeliście o takiej inicjatywie jak Europejska Wieś Bociania? My szczerze mówiąc nie, aż do momentu gdy w agendzie podróży studyjnej zorganizowanej przez Polską Organizację Turystyczną zobaczyliśmy miejscowość Pentowo. Ta tajemnicza nazwa nie mówiła nam nic, postanowiliśmy zatem się dokształcić i dowiedzieć jak najwięcej. Okazało się, że miejsce jest bardzo ciekawe, unikatowe w skali Polski (jedyne takie) i bardzo rzadkie w skali Europy (podobnych jest tylko kilkanaście).
Czym jest Europejska Wieś Bociania?
Europejska Wieś Bociania to miejsce, gdzie chroni się siedliska bocianów białych w szczególny sposób. To piętnaście wyjątkowych miejscowości w Europie (w danym kraju to miano może mieć tylko jedna miejscowość!), gdzie nagromadzenie siedlisk bocianich jest bardzo duże, a jednocześnie ich ochrona wyróżnia się szczególnym zaangażowaniem.
Ten zaszczytny tytuł przyznawany jest przez fundację EuroNatur od 1994 roku. Celem powstania inicjatywy była odbudowa siedlisk bocianich, których ilość pod koniec XX wieku znacząco się zmniejszyła. Ani nowoczesne rolnictwo, ani zmiany klimatyczne, ani osuszanie mokradeł nie robiły bocianom „dobrze”. Bardzo zmniejszyła się ilość miejsc do żerowania, a bociany to jednak żarłoczne ptaszyska i zjeść potrzebują solidnie oraz treściwie.
Pentowo z tytułem Europejskiej Wsi Bocianiej
Pentowo ten zaszczytny tytuł otrzymało w 2001 roku, jako siódme z kolei miasto w Europie. Było to możliwe, gdyż w wiosce występuje znaczne nagromadzenie gniazd bocianich w porównaniu z innymi miejscowościami w Polsce. Jeszcze przed przyznaniem tytułu właściciele majątku Pentowo aktywnie uczestniczyli w ochronie bociana białego i jego środowiska życia. W obiekcie jest też dużo tablic edukacyjnych z wieloma ciekawymi informacjami.
Skąd się wzięły bociany w Pentowie?
Bocianich gniazd w tej okolicy zawsze było sporo, ale ich największe nagromadzenie nastąpiło po wichurze z 1991 roku, która jak zapałki połamała drzewa w posiadłości Dwór Pentowo. Nie wiadomo dokładnie czemu, ale praktycznie natychmiast po wichurze bociany je sobie upodobały i zajmowały do budowy swoich gniazd. Jak skończyły się wolne kikuty drzew, przeniosły się również na dachy i słupy.
Ponieważ Pentowo znajduje się pomiędzy parkami narodowymi Narwiańskim i Biebrzańskim, obfituje z dogodne siedliska dla ptactwa, w tym oczywiście dla bociana białego. Bocian potrzebuje ogromnych ilości pokarmu dla młodych, a to miejsce to wielki pożywny bufet.
Jak wygląda zwiedzanie Europejskiej Wsi Bocianiej?
W Pentowie można oglądać wielkie skupisko bocianów, dosłownie w zasięgu wzroku jest gniazdo obok gniazda. Do dyspozycji zwiedzających są dwie wieże widokowe. Jedna z widokiem na gniazda z góry, z drugiej można podziwiać żerowiska. Oprócz tego jest duży teren rekreacyjny z placem zabaw, tablice edukacyjne, sklepik z bocianimi pamiątkami i wiele zwierząt, które sobie wolno biegają.
W majątku Pentowo można też pojeździć konno. Wstęp i zwiedzanie są płatne (ale opłata to kilka złotych, nie zrujnuje zatem Waszego budżetu).
Ciekawostki o bocianach
- Bociany nie są wierne, wcale nie łączą się w pary na całe życie, a jedynie na sezon.
- Nie wracają do tych samych gniazd – to mit.
- Nie da się „na oko” odróżnić samca od samicy, wyglądają tak samo (no chyba, że są akturat w trakcie amorów, wtedy wiadomo, inna sytuacja).
- Jaja bociani rodzice wysiadują wspólnie na zmianę, podobnie jest z karmieniem potomstwa.
- Bociany wcale nie są takimi fanami jedzenia żab, jak wmówiły nam bajki z dzieciństwa.
- Polują na małe ssaki, jak krety, ryjówki czy nornice. Zjedzą nawet skorupiaki, ryby, dżdżownice czy małe ptaki. Bociany to drapieżniki, nie mają litości. Tylko wyglądają tak niewinnie.
- Dorosły bocian je około kilograma pożywienia dziennie, w okresie wychowywania młodych jeszcze więcej, a do tego trzeba wykarmić dzieci.
- Przez około 16 tygodni dostarczanie jedzenia do gniazda to podstawowe zajęcie bocianich rodziców, dostarczają wtedy około 30 kilogramów pokarmu na pisklę (a pisklaków jest zazwyczaj kilka).
- Bocian to gatunek chroniony.
- Polska jest jednym z krajów gdzie gniazduje najwięcej bocianów.
- Bocianie gniazdo ważny średnio około 400 kg.
- Bociany rozmnażają się latem w Europie, zimę spędzają w Afryce.
Bocian to w naszej kulturze ważny ptak. Jest nieodłącznym elementem wiosny na wsi, przynosi dzieci, występuje w reklamach pożyczek, nie da się go pomylić z żadnym innym ptakiem nawet jeśli nie jest się znawcą-ornitologiem. Pentowo najlepiej jest oczywiście odwiedzić w okresie, kiedy bociany przebywają w gniazdach, czyli między majem a sierpniem.
Zależnie od miesiąca zobaczycie albo wysiadywanie jaj, albo karmienie maluchów, albo już ptasie nastolatki które uczą się latać. A tuż przed migracją sejmiki na łące, kiedy bociany dogadują się kiedy i którędy polecą.
Materiał został zrealizowany podczas podróży studyjnej promującej Polskę „Atrakcje z przyrodą w tle – parki narodowe Polski północno-wschodniej” na zaproszenie Polskiej Organizacji Turystycznej